ผลกระทบและความเป็นไปได้ หากสมมติว่าประเทศไทยคิด VAT 15%

VAT หรือภาษีมูลค่าเพิ่มอาจเป็นสิ่งที่หลายคนเคยมองข้าม แม้ภาษีเหล่านี้ถูกจัดเก็บจากสินค้าที่เราซื้อในทุกๆ ชิ้น เพราะปัจจุบันประเทศไทยยังคงใช้การเก็บ VAT อยู่ที่ 7% ทำให้ภาษีที่จ่ายในสินค้าทั่วไปไม่ได้มีมูลค่าเยอะมากนักและเป็นเงินเล็กน้อยจนบางคนอาจไม่ทันสังเกต

ความจริงแล้วประเทศไทยมีอัตราการเก็บ VAT อยู่ที่ 10% มาเนิ่นนานแล้ว ตามที่ระบุไว้ในมาตรา 80 แห่งประมวลรัษฎากร แต่ในกฎหมายจะมีคำว่า “ให้ลดลงได้โดยตราเป็นพระราชกฤษฎีกา” ทำให้มีการประกาศพระราชกฤษฎีกาหลายฉบับออกมาเพื่อปรับลดอัตราภาษีมูลค่าเพิ่มลง ซึ่งพระราชกฤษฎีกาจะกำหนดสิทธิในการลดอัตราภาษีมูลค่าเพิ่มประมาณ 1 - 2 ปี เท่านั้น จึงต้องมีการต่ออายุอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้อัตราสุดท้ายยังอยู่ที่ 7% 

แต่หลังจากมีข่าวว่ากระทรวงการคลังจะเพิ่มภาษีมูลค่าเพิ่มเป็น 15% ทำให้เรื่องนี้กลายเป็นประเด็นถกเถียงในสังคมโซเชียลมีเดียและมีหลายคนเข้าใจว่ารัฐบาลคิดจะเก็บภาษี VAT 15% หลากหลายฝ่ายจึงออกมาวิพากษ์วิจารณ์ถึงแนวคิดนี้ โดยเฉพาะปัญหาค่าครองชีพที่อาจเพิ่มสูงขึ้นในขณะที่ค่าแรงยังคงเท่าเดิม

ขณะที่เมื่อ 4 ธันวาคมที่ผ่านมา พิชัย ชุณหวชิร รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เผยถึงเรื่องนี้ว่า การขึ้นภาษีมูลค่าเพิ่มยังคงเป็นแค่แนวคิดและต้องพิจารณาศึกษาข้อดีข้อเสียก่อนรวมถึงแนวโน้มทั่วโลกและต้องดูภาพรวมทั้งหมด 

ตอนนี้บางคนอาจกำลังสับสนกับตัวเลขเปอร์เซ็นต์และสถานการณ์ที่เกิดขึ้น เพื่อให้เราเห็นภาพของเรื่องนี้ ไทยรัฐพลัสจึงจำลองสถานการณ์สมมติหากประเทศไทยคิด VAT 15 เปอร์เซ็นต์จะส่งผลกระทบต่อราคาสินค้าทั่วไปที่เราใช้กันในปัจจุบันอย่างไรบ้าง

• จ่อรื้อโครงสร้างครั้งใหญ่ คลังดันเป้าดึงคนเข้าระบบภาษีมากขึ้น

VAT 15% จะทำให้เราเสียค่าใช้จ่ายมากแค่ไหน

เมื่อลองคำนวณสินค้าทั่วไปจากราคาที่รวม VAT 7% แล้ว เปลี่ยนเป็นราคาสินค้าที่รวม VAT 15% โดยยังไม่รวมภาษีของวัตถุดิบสินค้าที่อาจเพิ่มขึ้น จะได้ราคาสินค้าออกมาดังนี้ 

บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป 7 บาท เพิ่มเป็น 7.50 บาท คิดเป็น VAT 0.99 บาท 

กาแฟ 1 แก้ว 60 บาท เพิ่มเป็น  64.17 บาท คิดเป็น VAT 8.37 บาท 

ผ้าอนามัย (20 ชิ้น) 62 บาท เพิ่มเป็น 66.31 บาท คิดเป็น VAT 8.65 บาท

ผงซักฟอก (1 กก.) 80 บาท เพิ่มเป็น 85.56 บาท คิดเป็น VAT 11.16  บาท

ไอศกรีม 109 บาท เพิ่มเป็น 117 บาท คิดเป็น VAT 15.63 บาท

ตั๋วหนัง 260 บาท เพิ่มเป็น 278 บาท คิดเป็น VAT 36.2 บาท

ค่าอินเทอร์เน็ต  427 บาท เพิ่มเป็น 459 บาท คิดเป็น VAT 60 บาท

iPhone 16 Pro Max 48,900 บาท เพิ่มเป็น 52,299 บาท คิดเป็น VAT 6,822 บาท

(ตัวเลขอาจมีการปัดเศษบางส่วนเพื่อความเข้าใจง่ายและยังไม่รวมถึงปัจจัยอื่นที่อาจส่งผลต่อราคา)

เห็นได้ว่าตามปกติ VAT จะเพิ่มขึ้นตามราคาของสินค้านั้นๆ  แต่เมื่อเปอร์เซ็นต์ของ VAT เพิ่มขึ้นจะทำให้สินค้าราคาแพงถูกเก็บภาษีมากขึ้น และอาจส่งผลกระทบในหลายด้าน เช่น คนใช้จ่ายน้อยลงหรือผู้ประกอบการต้องแบกรับภาระค่าใช้จ่ายวัตถุดิบการผลิตมากขึ้น 

เมื่อมองดูตัวเลข VAT ที่เพิ่มขึ้นจะสังเกตเห็นว่า หากสินค้าในราคาหลักหน่วยหรือหลักสิบจะเสียภาษีเพิ่มประมาณ 1-10 กว่าบาท  ในขณะที่สินค้าราคาหลักร้อย เมื่อถูกคิด VAT 7% จะเสียภาษีเพียงหลักหน่วย แต่เมื่อเพิ่มเป็น VAT 15% จะเสียเงินเพิ่มขึ้นเป็นหลักสิบ และถ้าใช้จ่ายในราคาหลักพันจะเสียภาษีทวีคูณเพิ่มเกือบสองเท่าจากเดิมที่เคยจ่ายในอัตรา VAT 7%

VAT 15% จะเป็นไปได้จริงไหม?

ปัจจุบันในหลายประเทศทั่วโลกเก็บ VAT ในอัตรา 15-25% ซึ่งข้อมูลนี้กลายเป็นส่วนหนึ่งในการพิจารณาการปรับปรุงการจัดเก็บภาษี 

แต่แนวคิดของพิชัย ชุณหวชิร รัฐมนตรีกระทรวงการคลัง บอกเพียงว่ามีแนวคิดที่จะเพิ่มอัตราการเก็บ VAT จากเดิม 7% แต่การเพิ่ม VAT 15% ยังไม่ได้บอกอย่างชัดเจน ซึ่งความเป็นไปได้ตามกระแสข่าวคาดว่าเบื้องต้นรัฐบาลวางแผนจะปรับขึ้นภาษีเป็น 8% เพราะการขึ้น VAT 15% อาจเป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้ในขณะนี้ และวันที่ 6 ธันวาคมนี้ แพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรีก็ยืนยันผ่านการโพสต์ในอินสตราแกรมว่าจะไม่มีการปรับ VAT 15%

นอกจากนี้ แนวคิดนี้ยังเสนอลดภาษีเงินได้นิติบุคคล (เดิม 20%) และภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา (เดิมเป็นอัตราก้าวหน้าของภาษีเงินได้สูงสุด 35%) ลดลงเหลือ 15% ซึ่งเป็นที่ถกเถียงอีกว่าแนวคิดนี้จะเพิ่มความเหลื่อมล้ำมากขึ้นหากคนรายได้น้อยและคนรายได้มากเสียภาษีในอัตราเดียวกัน 

ทั้งหมดนี้จึงกลายเป็นชื่อเรียกแนวคิดนี้ว่าการปรับโครงสร้างภาษีแบบ 15-15-15 ซึ่งจะช่วยให้รัฐบาลสามารถเก็บภาษีได้มากขึ้นและส่งเสริมการลงทุนจากต่างชาติ 

แม้จะมีกระแสต่อต้านในเรื่องนี้ แต่หลายคนมองว่านี่อาจเป็นเพียงการโยนหินถามทางเพื่อพิจารณาถึงกระแสสังคมก่อนจะนำแนวคิดนี้มาใช้ เพราะเรื่องนี้ยังต้องมองถึงผลกระทบในอีกหลายด้านและต้องพิจารณาสภาพเศรษฐกิจในปัจจุบันด้วย ทั้งตัวเลขเศรษฐกิจหรือผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) หรือกระแสการลงทุนจากต่างชาติ การศึกษาและถกเถียงแนวคิดนี้ก่อนนำมาใช้จริงจึงเป็นเรื่องสำคัญสำหรับทุกคน